Darmfunctie: kauwgom geven na abdominale chirurgie.
Upload 1 november 2014.
Auteurs
Autorisators
Nog geen autorisators.
Je werkt op een algemene chirurgische afdeling. Regelmatig ontwikkelen patiënten na een buikoperatie een ileus of komt de ontlasting laat op gang. Een collega vraagt zich af of het geven van kauwgom zal helpen om dit te voorkomen, vanuit de gedachte dat het regelmatig doorgeslikte speeksel het maagdarmstelsel prikkelt. Je besluit op zoek te gaan naar wetenschappelijk bewijs voor dit idee.
Niet ingevuld.
Search: PubMed en Cochrane. Er is gezocht naar Systematic Reviews (SR) en gerandomiseerde onderzoeken (RCT). Zoektermen: postoperative, chewing gum, ileus. Resultaten: 11 SRs. Zeven SRs betreffen colorectale chirurgie patiënten, 2 SRs een gecombineerde patiëntengroep, en 2 SRs patiënten na een keizersnede. We beperken ons tot de SR met de meest uitgebreide gecombineerde patiëntengroep [1] , omdat de studies van de andere colorectale SRs hierin zijn opgenomen. We vullen de resultaten aan met de grootste SR over keizersnedes².
A: Tijd tot flatus (17 studies; N=1374). Patiënten die kauwgom kregen hebben een significante snellere tijd
tot flatus. Het gewogen gemiddelde verschil (WMD) was -0.31 dag (95% betrouwbaarheidsinterval (BI)
-0.43 tot -0.19). Het significante effect verdwijnt als er alleen naar de colectomie groep (N=318) of naar de
laparoscopische chirurgie groep (N=93) wordt gekeken.
B: Tijd tot eerste defecatie (14 studies; N=1140). Patiënten die kauwgom kregen hebben een significante
snellere tijd tot de eerste defecatie (WMD -0.51 dag, 95% BI -0.73 tot -0.29). Ook hier verdwijnt het
significante effect als er alleen naar de laparoscopische chirurgie groep (N=70) wordt gekeken.
C: Opnameduur (13 studies; N=1192). Patiënten die kauwgom kregen hebben een significante kortere
opnameduur (WMD -0.72 dag, 95% BI: -1.02 tot -0.43). Ook hier geldt dat het significante effect verdwijnt bij
de colectomie en laparoscopische chirurgie groep.
In de SR met patiënten na een keizersnede²
worden naast de hierboven al genoemde RCTs nog een
paar andere studies geïncludeerd (in totaal 7 RCTs met 1462 patiënten). Ook deze SR laat zien dat
bij kauwgomgebruik de flatus en eerste stoelgang sneller op gang komt. Echter de significantie t.a.v.
opnameduur verdwijnt. In deze SR²
wordt ook de uitkomstmaat ileus gerapporteerd (3 studies; N=1086).
Kauwgomgebruik gaf een lagere kans op ileus, met een Odds Ratio van 0.36 (95% BI 0.19 tot 0.69).
De gevonden SRs zijn goed uitgevoerd en laten zien dat het gebruik van kauwgom leidt tot een sneller herstel
van de maagdarmfunctie ten opzichte van standaard postoperatieve zorg, maar niet tot sneller ontslag uit
het ziekenhuis. Bij patiënten na een keizersnede wordt een significant bewijs gevonden dat het kauwen van
kauwgom de kans op een ileus verlaagt. Verder wordt aangegeven dat kauwgom goed verdragen wordt en er
geen bijwerkingen optreden. De duur van het kauwen en de frequentie (driemaal of viermaal daags) lijkt niet
uit te maken.
• Het is sterk aan te bevelen om kauwgom (drie- of viermaal per dag) aan te bieden aan patiënten na
abdominale chirurgie om het herstel van de maagdarmfunctie te stimuleren.
• Niveau van bewijs: A1
De resultaten van de SRs zijn generaliseerbaar voor alle abdominale geopereerde patiënten. Geconcludeerd kan worden dat kauwgom een goedkoop en veilig middel is om het herstel van de maagdarmfunctie na abdominale chirurgie te stimuleren bij patiënten die nog niet kunnen of mogen eten. Wanneer kauwgom niet door de ziekenhuis apotheek geleverd wordt, is het van belang het positieve effect van kauwgom te bespreken met chirurgen en apothekers om daadwerkelijke toepassing in de praktijk mogelijk te maken.