De juiste techniek bij subcutaan injecteren bij kinderen.

Methode van onderzoek:
Hofman et al.(1) deden een cross sectioneel onderzoek bij 72 kinderen met diabetes in de leeftijd van 6 tot 14 jaar. In het eerste deel van de studie werden de injecties allemaal uitgevoerd met gebruik van de huidplooi-techniek, maar met verschillende lengtes van de naalden (6 mm en 8 mm) en afwisselend in een hoek van 45° of 90°. In het tweede deel van ditzelfde onderzoek kregen 37 kinderen alle injecties met een 6 mm naald, maar afwisselend met of zonder de huidplooi-techniek. Het onderzoek is goed uitgevoerd. De deelnemers, interventies en uitkomsten worden duidelijk beschreven.
De uitkomst (subcutaan of intramusculair) wordt vastgesteld m.b.v. echografie. Een tweede publicatie van Hofman et al.²
beschrijft een cross sectioneel onderzoek met 122 kinderen in de leeftijd van 5 tot 19 jaar. Alle deelnemers krijgen injecties op verschillende manieren: in een hoek van 450 of 900 en wel of niet met de huidplooi-techniek. Ook in dit onderzoek wordt de uitkomst (subcutaan of intramusculair) vastgesteld m.b.v. echografie. Het onderzoek lijkt goed uitgevoerd, hoewel de
resultaten van de analyses beperkt worden beschreven. Presti et al.³ beschrijven een goed uitgevoerd onderzoek, waarin zij de dikte van het subcutaan weefsel bij kinderen met diabetes mellitus in 3 leeftijdsgroepen (2-6 jaar, 7-13 jaar en 14-17 jaar) meten. Op basis van deze metingen berekenen de onderzoekers hoeveel subcutane injecties met verschillende naaldlengtes en bij het wel of niet gebruik van de huidplooi-techniek niet subcutaan terecht zouden zijn gekomen.

De Resultaten

Hofman et al.(1) ontdekten in het eerste deel van hun onderzoek dat 32% van de subcutane injectiesonbedoeld intramusculair (IM) terecht kwamen. Naaldlengte en injectie techniek bleken significant geassocieerd met het risico op een onbedoelde IM injectie (p<0.0001). Dit aantal onbedoelde IM injecties nam af tot 3% wanneer 6 mm naalden werden gebruikt en tot 0% bij de combinatie van een 6 mm naald plus de huidplooi-techniek plus injecteren in een hoek van 45°. Hofman et al.² deden een vervolgonderzoek onder 122 kinderen, die in totaal 976 subcutane injecties met een 5 mm naald kregen. De injecties werden met verschillende technieken gegeven: (a) met het optillen van een huidplooi versus niet optillen van de huidplooi en (b) met de naald in een hoek van 45° versus 90°. In totaal kwamen 5.5% van de injecties IM terecht. In de huidplooi groep kwamen minder IM injecties voor dan in de niet-huidplooi groep (2.2% versus 3.4%). In de 45° groep kwamen minder IM voor dan in de 90° groep (2.5% versus 3.1%). Deze resultaten zijn niet statistisch significant. Onbedoelde lekkage kwam vaker voor wanneer de naald in een hoek van 90° werd geplaatst in vergelijking met 45°, nl. 65% tegenover 59%, p<0.001. De onderzoekers concluderen dat bij gebruik van een 5 mm naald gekozen moet worden voor de huidplooi-techniek plus de hoek van 45°. Presti et al.³ beschrijven in hun artikel dat het loodrecht toedienen van een subcutane injectie met een 4 mm naald zonder huidplooi-techniek waarschijnlijk leidt dat 20.2% van de injecties IM wordt toegediend bij kinderen van 2-6 jaar oud. Dit aantal wordt tweemaal zoveel bij een 5 mm naald en zelfs driemaal zoveel bij een 6 mm naald. Bij de oudere kinderen zijn deze aantallen veel kleiner. De onderzoekers adviseren op basis van hun resultaten om bij kinderen van 2-6 jaar altijd een 4 mm naald en de huidplooi-techniek te gebruiken.