Doorbloeding: pulsaties voelen om doorbloeding van het been te controleren.

Upload 1 maart 2015.

Inhoud

Basisgegevens

Auteurs

  • redactie

Autorisators
Nog geen autorisators.

Stap 1: Ask

Klinisch Scenario

Op de CCU in het AMC worden verschillende procedures via de arterie femoralis uitgevoerd. Voorbeelden hiervan zijn de Percutane Coronaire Interventie, de Coronaire Angiografie en de Trans Femorale Aorta Valve Implantation. Daarnaast worden ook intra aortale ballonpompen of een impella via de arterie femoralis ingebracht, die soms enkele dagen blijven zitten. Risico’s bij deze procedures zijn een arteriële trombose of een bloeding. Daarnaast kan door de uitgeoefende druk om hemostase te bereiken een verminderde doorbloeding in het been ontstaan. Om dit te controleren worden warmte, kleur, gevoel van het been gecontroleerd, en worden pulsaties gevoeld aan de enkel of de voet. De vraag van de verpleegkundigen is of het voelen van pulsaties een zinvolle observatietechniek is bij het controleren van de doorbloeding.

PICO

  • P: Patiënten na een procedure via de arterie femoralis
  • I: Geen pulsaties voelen
  • C: Wel pulsaties voelen
  • O: Doorbloeding in het been

De Vraag

Stap 2: Acquire

Tabel van Terminologie

Niet ingevuld.

Zoekacties

Search: PubMed, CBO, National Guidelines Clearinghouse, NVVC en NHG. Zoektermen: pulsaties, doorbloeding, pulse, palpation, pulsation, foot/blood supply, foot, pedal pulses, femoral. Resultaten: 7 bruikbare publicaties [1-7].

Geïncludeerde Studies

    1. Brearley S, Shearman CP, Simms MH. Peripheral pulse palpation: an unreliable physical sign. Ann R Coll Surg Engl 1992;74(3):169-171. 2. Magee TR, Stanley PR, al Mufti R, Simpson L, Campbell WB. Should we palpate foot pulses? Ann R Coll Surg Engl 1992;74(3):166-168. 3. Lundin M, Wiksten JP, Peräkylä T, Lindfors O, Savolainen H, Skyttä J, Lepäntalo M. Distal pulse palpation: is it reliable? World J Surg 1999;23(3):252-255. 4. Christensen JH, Freundlich M, Jacobsen BA, Falstie-Jensen N. The clinical relevance of pedal pulse palpation in patients suspected of peripheral arterial insufficiency. J Intern Med 1989;226(2):95-99. 5. Collins TC, Suarez-Almazor M, Peterson NJ. An absent pulse is not sensitive for the early detection of peripheral arterial disease. Fam Med 2006;38(1):38-42. 6. Moffatt C, O’Hare L. Ankle pulses are not sufficient to detect impaired arterial circulation in patients with leg ulcers. J Wound Care 1995;4(3):134-138. 7. Lewis JE, Owens DR. The pulse volume recorder as a measure of peripheral vascular status in people with diabetes mellitus. Diabetes Technol Ther 2010;12(1):75-80.
    string(4) "hold"

    Stap 3: Appraise

    De Methodologie

    Methode van onderzoek:
    Van de 7 artikelen zijn er 5 voldoende valide en toepasbaar [1-5]. De artikelen van Moffatt [6] en Lewis [7] zijn twijfelachtig valide, maar toepasbaar. In alle studies zijn alleen patiënten met chronisch vaatlijden onderzocht.

    De Resultaten

    Er is geen gouden standaard voor het meten van de doorbloeding in het been. In 5 artikelen is hetzelfde afkappunt gebruikt, namelijk een enkel-arm index (EAI) van 0.92,4-7. Bij een EAI <0.9 is er een verminderde doorbloeding en bij een EAI >0.9 is de doorbloeding goed. Lundin³ heeft berekend dat de minste foutpositieve (FP) en fout-negatieve (FN) bevindingen bij het voelen van pulsaties voorkomen bij een afkappunt van de EAI van 0.76. Brearley [1] gebruikt als gouden standaard de beoordeling van twee chirurgen. Wanneer de doorbloeding wordt gecontroleerd door een verpleegkundige is er een grote kans dat de pulsaties wel worden gevoeld, terwijl er toch een verminderde doorbloeding is (FN). Het percentage gemiste patiënten ligt tussen de 37% bij Christensen [4] en Moffatt [6] en 75.5% bij Collins [5]. Bij het afkappunt van EAI <0.71 wordt het laagste percentage (19%) van de patiënten met een verminderde doorbloeding gemist (FN)³. FP bevindingen (loos alarm) komen minder vaak voor. Het percentage patiënten met loos alarm varieert van 1.7% tot 25% met een EAI >0.95. De doorbloeding wordt dan extra gecontroleerd door middel van een echo of een doppler. Bij het afkappunt van EAI <0.71 is in 34% van de patiënten nog steeds extra controle nodig³. In 3 artikelen is onderzocht wat het verschil is tussen de ‘observers’ [1-3]. Deze inter-observer agreement is laag, m.a.w. er zit veel verschil in het wel of niet voelen van pulsaties per persoon. De betrouwbaarheid van het voelen van pulsaties is groter bij meer ervaren observanten [1,2], maar zelfs met ervaring en scholing is het voelen van pulsaties matig betrouwbaar. Vasculaire laboranten voelden vaker de pulsaties wel boven het afkappunt en niet onder het afkappunt ten opzichte van de andere observanten³. De kappa was 0.68.

    Stap 4: Apply

    De Conclusie

    Er is veel onderzoek gedaan naar het voelen van pulsaties om perifeer arterieel vaatlijden te diagnosticeren. In geen van de onderzoeken wordt het voelen van perifere pulsaties gezien als een betrouwbaar diagnostisch onderzoek. Met name de FP is hoog, d.w.z. dat er vaak wel pulsaties voelbaar zijn, terwijl de doorbloeding in het been verminderd is. Het gevolg hiervan kan zijn dat niet op tijd actie wordt ondernomen, zoals het verminderen van de druk op de arterie femoralis of het maken van een echo om arteriële trombose of een bloeding uit te sluiten. De inter-observer agreement is in het algemeen laag.

    De Aanbeveling

    • Het is aan te bevelen om de doorbloeding van het been te controleren d.m.v. kleur, warmte en gevoel. Het voelen van pulsaties heeft geen toegevoegde waarde.
    • Niveau van bewijs: B

    Stap 5: Assess

    De Aanbeveling

    Aanbevelingen vanuit de studies zijn om het voelen van pulsaties af te schaffen. De doorbloeding in het been moet worden gecontroleerd door de observaties warmte, kleur, en gevoel. Indien het voelen van pulsaties nog wel gewenst is, is de aanbeveling om dit te combineren met een doppler/EAI, TSP of een pulse volume recorder.