Heparine vs NaCl 0,9% bij het op slot zetten van een (clamped) PICC-lijn

In een meta-analyse over heparine- tegenover zoutoplossing bij het op slot zetten van CVC’s bij volwassenen, waaronder de PICC-lijn, wordt niet aangetoond dat een heparineslot geschikter is dan een NaCl 0,9%-slot in het behouden van de doorgankelijkheid. Grote prospectieve RCT’s zijn nodig vanwege onvoldoende bewijzen over de effectiviteit van een NaCl 0,9%-slot (Zhong et al., 2017).

In een studie over de meest geschikte slotoplossing voor het voorkomen van occlusies of infecties bij CVC’s bij jonge en volwassen patiënten, komt geen overtuigend bewijsmateriaal naar voren over de voordelen van heparine ten opzichte van een zoutoplossing voor het voorkomen van occlusie van CVC’s (zoals PICC-lijnen). De nadruk wordt gelegd op het juist flushen voor het voorkomen van occlusie en het gebruik van een neutrale/positieve displacement. Verder onderzoek moet gericht zijn op de frequentie van het opnieuw op slot zetten van de lumen en op de invloed van verschillende flush-methodes (Pittiruti et al., 2016).

Er is een overzichtsartikel over het verduidelijken van problemen gerelateerd aan het flushen, het op slot zetten van CVC’s en het beschrijven van bewijsmaterialen over interventies bij (preventie van) occlusie. Het gebruik van zoutoplossing voor het op slot zetten van een catheter lijkt aantrekkelijk voor het tegengaan van heparine-geassocieerde risico’s, tijdbesparing voor verpleegkundigen en de kostenbesparing voor de patiënt of instantie en/of overheid. Een heparineslot blijkt onnodig door het gebruik van een neutrale/positieve displacement of een klep in de catheter (de valved PICC-lijn). Er dienen meer studies uitgevoerd te worden om de mogelijke verschillen in effectiviteit tussen een heparineslot en NaCl 0,9%-slot bij CVC’s te onderzoeken (Goossens et al., 2015).

Een ander onderzoek vergelijkt drie verschillende typen valved- en non-valved PICC-lijnen bij volwassen patiënten met een oncologische aandoening. Alle PICC-lijnen hadden een neutrale displacement en werden met zoutoplossing op slot gezet. Het flushen en op slot zetten werd iedere week gedaan. Uit het onderzoek kwamen (n= 121) drie kortdurende occlusies en een onomkeerbare occlusie naar voren van de twee typen valved PICC-lijnen. Bij de non-valved PICC-lijn (n=59) waren er alleen twee gevallen van kortdurende occlusie. De conclusie is dat er geen significante voordelen zijn bij de proximale valved PICC-lijn in vergelijking met de non-valved PICC-lijn, ook niet bij het gebruik van een zoutoplossing als slotoplossing (pittiruti, 2014).

Bij een literatuuronderzoek werd gezocht naar antwoorden op de volgende vraagstellingen:
1. Wat is de klinische effectiviteit van zoutoplossing in vergelijking met heparine voor het waarborgen van de doorgankelijkheid van non-valved (clamped) catheters bij volwassenen en kinderen?
2. Wat is de veiligheid van zoutoplossing in vergelijking met heparine om de doorgankelijkheid van non-valved (clamped) catheters te behouden bij volwassenen en kinderen?
Het blijkt dat bij volwassen patiënten occlusie vaker voorkomt bij zoutoplossing dan heparine. Echter zijn de verschillen hierin statistisch niet significant. Het blijft onduidelijk of de heparine- of zoutoplossing effectiever is (canadian agency for drugs and technologies in health, 2013).

In het volgende artikel worden studies en bewijsmateriaal gerelateerd aan het voorkomen van PICC-lijn occlusies geëvalueerd en systematisch weergegeven. Er komt naar voren dat meer onderzoek gedaan moet worden naar de beste werkwijze voor het voorkomen van PICC-lijn occlusies bij volwassenen. Geconcludeerd wordt dat de valved PICC-lijn, het opleiden van verpleegkundigen en het implementeren van PICC-teams zijn verbonden aan het verlagen van PICC-lijn occlusies. Daarnaast vindt momenteel een discussie plaats over het juiste protocol voor het flushen van PICC-lijnen met heparine- of zoutoplossing, hoewel het gestandaardiseerde protocol (met heparine) het aantal occlusiegevallen zou verminderen (Bartock, 2010).

Mitchell et al., verzamelde en beoordeelde richtlijnen en primaire studies. Het onderwerp gaat over het flushen en andere interventies om de doorgankelijkheid te behouden van CVC’s. Uit de richtlijnen komt naar voren dat heparine toegepast dient te worden ondanks het zwakke klinische bewijs dat het bepaalde voor- en nadelen heeft. Een aanbeveling voor de praktijk kan het flushen met zoutoplossing zijn, wat mogelijk even effectief is als heparine. Er dienen nog onderzoeken voor de meest geschikte procedures voor het doorgankelijk houden van CVC’s uitgevoerd worden (Mitchell et al., 2009).